Absolute Zero — BBC-documentaire vanaf 31 mei viermaal via Arte, en van dinsdag 3 op woensdag 4 juni ook via BBC 2-tv

Toevalligheden
Op zaterdag 31 mei, 's avonds tussen 21:00 uur en 22:35 uur, vertoont Arte-televisie de BBC-documentaire van David Dugan Asolute zero, een aflevering uit de reeks Science you can't see. De film gaat over tal van wetenschappers, die in de loop der tijden, elk op hun eigen wijze, onderzoek hebben naar het fenomeen extreme koude. De documentaire laat zien hoe onprofessioneel de eerste pogingen zijn geweest en mondt uit in de ontdekking van het ware absolute nulpunt. Voorts wordt getoond hoe de wetenschap erin is geslaagd deze ontdekking ten bate van de mensheid te gebruiken, en hoe zeer dat het leven van de mens heeft veranderd.
De van oorsprong Nederlandse veelzijdige geleerde, kunstenmaker en alchemist Cornelis Drebbel (1572-1633) heeft in het jaar 1620 in Westminster Hall tot vermaak van King James op een hete zomerdag getracht de zomer in de winter te veranderen, en en passent heeft hij de air conditioning uitgevonden.
Zo'n tweehonderd jaar later voerde Michael Faraday in het Royal Institute experimenten uit, welke onbedoeld tot explosies leidden, waarmee hij gassen vloeibaar maakte en zo de basis heeft gelegd voor de verdere ontwikkeling van de koudetechniek.
Het absolute nulpunt is 0 graden Kelvin, gelijk aan minus 273,15 graden Celsius.
De film is een documentaire uit 2007, die door Arte in breedbeeld op het formaat 16:9 wordt uitgezonden, en na zaterdagavond nog drie keer zal worden herhaald: direct zondagmiddag 1 juni, om 14:00 uur; dan een week later, op 8 juni in de nacht vanaf 01:10 uur, en ten slotte op de ochtend van woensdag 8 juni, vanaf 09:55 uur.
In de nacht van dinsdag 3 op woensdag 4 juni zendt BBC 2-televisie deze (eigen) documentaire eveneens uit, die dan de volledige titel Absolute zero — The conquest of cold draagt. De film zal worden uitgezonden tussen 00:20 uur en 01:20 uur. Het voordeel van de orginele versie is dat er geen zogenoemde voice-over — een commentaarstem, zeg maar — te horen is, die hetzij in het Duits, hetzij in het Frans (meestal kan daaruit een keuze worden gemaakt door de kijker door middel van de afstandsbediening) navertelt wat de oorspronkelijke stem te melden heeft; extra irritant doordat het oorspronkelijke verhaal niet geheel wordt weggewerkt, doch vervaagd op de achtergrond blijft meeklinken. Kritische kijkers hebben in dit geval dus een ruime keuze, waarbij het origineel, op een andere dag dan de andere tijdstippen van uitzending via Arte-televisie, ook beschikbaar is. Dat brede scala aan mogelijkheden heeft men niet zo vaak.
____________
Afbeeldingen
1. De in Alkmaar geboren Cornelis Drebbel.
2. Michael Faraday.

Voedselwetenschap nader belicht in televisieprogramma Abenteuer Wissen — woensdagavond via het ZDF

Smaakmakers
In het populair-wetenschappelijke programma Abenteur Wissen van het Zweite Deutsche Fernsehen wordt woensdag 28 mei, 's avonds tussen 22:15 uur en 22:45 uur de aflevering Genuss ohne Reue — Wie unsere Lebensmittel verändert werden uitgezonden. Daarin wordt een tak van wetenschap nader belicht, die betrekking heeft op een zekere vorm van voedselmanipulatie. Het gaat er daarbij om twee groeperingen met tegengestelde belangen zo dicht mogelijk bij elkaar te brengen. Aan de ene kant hebben we daar consumenten, die steeds maar weer hogere eisen stellen aan het voedsel — en niet te vergeten aan de genotmiddelen, die daar direct betrekking op hebben, zoals koekjes, snoepjes, snacks en zo meer —, met aan de andere kant van de scala de vele producenten, die voortdurend 'in beweging' blijven om zoveel mogelijk tegemoet te komen aan de wensen van de consument, die hen in leven houden, en om die status te kunnen handhaven, moet men steeds opnieuw iets nieuws verzinnen om de smaak van het voedsel zo aantrekkelijk mogelijk te houden. Daartoe heeft men de wetenschap nodig, die weliswaar graag een belangrijke bijdrage wil leveren, maar in een positie verkeert waar van alle kanten nauwkeurig op hen wordt gelet, en dat zijn niet alleen de consumenten enerzijds en de producenten anderzijds, maar tevens de instanties, die controle uitoefenen op de kwaliteit van het voedsel en de toelaatbaarheid van eventuele toevoegingen: smaakmakers en meer van dat fraais, waarbij ook de houdbaarheid een heel belangrijke rol speelt. Het hoe en waarom daarvan, waarover ook dikwijls wordt gespeculeerd, kan ook heel belangrijk zijn.
In ieder geval toont deze aflvering van het programma hoe de voedselwetenschap er op zinvolle toe kan bijdragen die in wezen deels tegengestelde belangen onder één noemer te brengen. Wie over meer details dienaangaande wenst te worden geïnformeerd alvorens de uitzending te bekijken, raden we aan op de site van het programma in kwestie te kijken, aangezien daar — vanzelfsprekend in het Duits — voldoende wetenswaardigs is bijeengebracht.
Karsten Schwanke presenteert ook deze aflevering van Abenteuer Wissen.
__________
Afbeelding: Voedselproductie aan de lopende band. (Foto: ZDF, Abenteuer Wissen.)

Nieuwe technologie biedt hoop in de strijd tegen kanker — documentaire 23 mei op Arte-televisie over onderzoeken

'Glycomics'
Op vrijdag 23 mei, 's avonds tussen 20:15 uur en 21:00 uur, zal Arte-televisie de documentaire Der Zucker-Code uitzenden. De film, die in 2007 door Drk Pohlmann voor het Zweite Deutsche Fernsehen werd gerealiseerd, heeft een duur van 43 minuten en zal worden uitgezonden op het formaat 16:9.
Hoofdthema vormen wetenschappers die reeds een decennium werken aan diverse vaccinaties tegen kanker. Weliswaar is men in de medische wereld nog voornamelijk sceptisch, maar de wetenschappers zelf zijn er zeker van dat ze, met hun intensieve onderzoek naar nieuwe mogelijkheden in de strijd tegen deze grote volksziektem vlakbij een doorbraak zijn aangeland.

Toekomstbepalend
In 2004 hebben onderzoekers van het Massachusetts Institute of Technology gezegd dat glycomics één van de tien technologieën is die de toekomst van de mensheid doorslaggevend zullen bepalen. Glycochemie en glycobiologie zijn daarvan twee: deze houden zich bezig met suikers die op en in menselijke cellen voorkomen. Zo'n tien jaar geleden waren sommige wetenschappers ervan overtuigd dat deze suikers geen ander doel hadden dan het ineenstorten van cellen te verhinderen. Inmiddels is men echter tot de conclusie gekomen dat deze dienen ter communicatie tussen cellen en virussen. Als voorbeeld wordt enerzijds genoemd de communicatie tussen spermatozoïden en eicellen; een ander voorbeeld is de communicatie tussen HIV-virussen en metastasen vormende kankercellen. En wie er volgens de onderzoekers in slaagt de code van de 'vijand' te kraken, er tevens in principe in kan slagen deze te overwinnen.

Details
Meer hierover is te vinden in de toelichting, die Arte-televisie op dit programma-onderdeel heeft gegeven.
De documentaire zal volgende vrijdag , 30 mei, worden herhaald, maar dan exact op het middaguur.

Kenniscafé in Groningen — Stemmen in de hoofdrol

Kennisdebat
Ieder die op woensdag 23 april de onderhoudende en verhelderende lezing van professor Bert Otten over Ons Brein in Beweging heeft gevolgd, zou in principe als kandidaat-toehoorder gereed moeten staan voor een bezoek aan het kennisdebat Stemmen in je hoofd — Hersenonderzoek en psychiatrie, dat op donderdag 22 mei door Studium Generale van de RuG is georganiseerd en zal plaatshebben in het Kenniscafé in de Kelder van het Nieuwscafé dat is gevestigd Waagstraat 5 in Groningen. Het tijdstip wijkt nogal af van de meeste andere Studium Generale-manifestataties (in de avonduren), en is in dit geval tussen 17:00 uur en 18:30 uur.

Lichaamloze stemmen
Presentator Bart van der Laar gaat bij die gelegenheid in gesprek met André Aleman, die hoogleraar cognitieve neuropsychiatrie is bij het Neuro Imaging Center. Met behulp van zogenoemde MRI-scans onderzoekt hij welke gebieden in de hersenen actief zijn bij het horen van deze uitsluitend subjectief waarneembare stemmen. Tweede deelnemer in deze uitwisseling van kennis en ervaringen is psychiater Jack Jenner, hoofd van de stemmenpoli binnen het UMCG. In 1994 is hij gestart met een geheel nieuwe aanpak van deze problematiek. Hij accepteerde de stemmen en heeft zijn patiënten geleerden hiermee om te gaan. Hoewel we niet weten of zo'n benadering voor iedere 'gedwongen toehoorder' even succesvol is, lijkt het binnen het kader van de redelijkheid zeker de meest veelbelovende aanpak, aangezien de personen in hun speciale witte jas daarmee laten zien dat de huidige medische wetenschap in grote lijnen niet meer zo ver van de clientèle afstaat als dat tot voor kort veelal het geval geweest is, en dat alleen al is meer een gezonde ontwikkeling, aangezien hiermee direct een stabielere basis wordt gecrëerd voor degenen die met hun, al dan niet dagelijkse, werkelijkheid min of meer te kampen hebben.
Zoals dat gebruikelijk is, krijgen de aanwezige toehoorders ook hier weer de gelegenheid vragen te stellen, en zal er ook nu weer een Proef van de Maand worden gerealiseerd, waarin meer licht zal worden geworpen op onzichtbare communicatie.

Maandelijks Kenniscafé
De toegang voor deze 'aflevering' van het Groningse instituut Kenniscafé is voor iedereen gratis.
In het maandelijkse Kenniscafé bieden plaatselijke onderzoekers een kijkje in hun dagelijkse werk en geven ze tekst en uitleg over hun drijfveren, resultaten en uitdagingen. Ze gaan de confrontatie met het publiek eveneens aan. Meer over dit fenomeen is te vinden op de RuG-site Kennisdebat waar u eveneens kunt meediscussiëren over de behandelde thema's.

De UFO's komen — onbemande vliegende objecten van verschillende signatuur boven Duitsland

Mensenwerk van alleen machines
In de Duitse (populair-)wetenschappelijke televisieprogrammareeks Abenteuer Wissen — een programma dat sedert eind agustus 2001 bestaat en zich in relatief grote belangstelling mag verheugen — wordt woensdag 14 mei door het tweede Duitse publieke televisienet ZDF een aflevering uitgezonden met de titel Die UFOs kommen! Unbemannte Flugobjekte über Deutschland. Daarin krijgt de kijker voorgeschoteld dat er steeds meer sprake is van onbemande vluchten, en dat deze niet alleen maar meer voor militaire doeleinden worden gebruikt, maar dat de inzet van dergelijk materieel eveneens aan de orde is bij bepaalde reddingsmissies. De gevolgen daarvan en de eraan verbonden risico's zijn eveneens thema van gesprek.
Het programma duurt deze keer een half uur en zal worden uitgezonden tussen 22:15 uur en 22;45 uur. De presentatie — Moderation noemen de Duitsers zoiets — zal worden gerealiseerd door Karsten Schwanke.
Wie eerst meer over de bewuste aflevering van dit programma van het ZDF wil weten, kan nog een heel stuk lezen op de site van deze uitzendingenreeks.