Komt de bodem van het Bodenmeer reeds in zicht?

De wetenschappelijke documentaireserie Abenteuer Wissen dat door het tweede publieke Duitse televisienet wordt uitgezonden, presenteert op woensdag 29 september een nieuwe aflevering, tussen 22:15 uur ee 22:45 uur. De titel van de nieuwste bijdrage in de reeks is getiteld Der Bodensee — Geht die Natur baden?

Deze fraaie, dubbelzinnige titel dekt als vlag de lading van de film. Daarin komen in ieder gevak prangende vragen aan de orde, zoals: "Wat is het effect dat de opwarming van de aarde heeft voor het belangrijkste reservoir dat Europa voor drinkwater kent: het Bodenmeer.
Niet alleen een reservoir voor water dat kan worden geconsumeerd, vormt deze Bodensee, maar tegelijkertijd geldt het als belangrijke bron van leven voor planten en dieren. En dan mogen we dit meer als trekpleister voor toeristen niet vergeten, en datzelfde geldt voor de beoefenaars van watersport. En denken we wel aan alle producten die als gevolg van het bestaan van dit meer, kunnen worden verbouwd en van de hoogst denkbare kwaliteit blijken te zijn?

Het water van de Bodensee is vandaag de dag zo zuiver dat het in fysicaal-chemisch opzicht al voldoet aan de strenge eisen die voor drinkwater gelden. Voor de mensen in een groot deel van Duitsland, tot en met Stuttgart is dit meer echter van doorslaggevende betekenis voor de drinkwater-verzorging: in totaal voor vier miljoen Bundesbürger. Wat daarvoor allemaal nodig was, kunnen we onder meer zien in de documentaire, die in de nacht op donderdag 30 september zal worden herhaald tussen 03:20 uur en 03:50 uur.
__________
Afbeelding: Der Bodensee. (Foto: ZDF).

Een fraai portret van de Britse wetenschapper Michael Faraday: natuurkundige

Uitzonderlijk geleerde en beminnelijk mens
Meer dan een halve eeuw heeft Michael Faraday (1791-1867) gewerkt in het Royal Institute, waar hij in 1813 als assistent van Sir Humphrey Davy was begonnen. In die tijd een uitzonderlijke eer voor de zoon van een rondreizende smid.
In de loop der jaren zou Faraday zich onderscheiden als een uitzonderlijke geleerde op talrijke gebieden binnen de natuurkunde waarover hij niet alleen doceerde, maar ook met experimenten. Faraday's onderzoek strekte zich onder meer uit tot gassen en hun condensatie, elektriciteit, magnetisme en elektro-magnetisme. Al het werk dat hij heeft verricht, valt in de categorie van het hoogst denkbare niveau. Zijn Chemical History of a Candle is bekend in brede lagen van de bevolking van zijn geboorteland.
Niet alleen geldt Michael Faraday als één der allergrootste wetenschapper die Engeland heeft voortgebracht, hij had al snel de reputatie een bijzonder beminnelijk mens te zijn.

De foto is overgenomen uit het tweedelige standaardwerk The Outline of Science — A plain story simply told, editid by professor J. Arthur Thomson (1861-1933), uitgegeven door Georges Newnes Limited, London. Daarin is, afgezien van een korte begeleidend tekst, een hele pagina ingeruimd voor de afbeelding. Helaas vermeldt de uitgave geen jaartal, maar deze zal uit de jaren dertig van de vorige eeuw stammen. Medio augustus vond ik de beide delen, in voortreffelijke staat in een antiquariaat dat een totale leegverkoop hield.

FOCUS: Hoe de aarde de mensheid heeft bepaald

Zondag 12 september wordt in het populair-wetenschappelijke programma Focus via Nederland 2-tv de eerste aflevering van in totaal vijf uitgezonden van de reeks How earth makes us, een BBC-serie van geoloog Iain Stewart. Hij doet onderzoek in verband met de vraag hoe de aarde de geschiedenis van de mensheid heeft bepaald. Het zijn de elementen vuur, water, wind en aarde die ervoor hebben gezorgd dat de mens er, in principe, vanaf de oertijd in is kunnen slagen zich te handhaven en vervolgens zich te ontwikkelen.
De eerste aflevering, Aarde, gaat over aardbevingen en uitbarstingen van vulkanen — momenteel weer zeer actueel —, bergen en grotten, en welke rol deze hebben gespeeld in de ontwikkeling van de mensheid.
NTR zendt deze en de volgende afleveringen uit op de vroege zondagavond. Deze eerste aflevering is op genoemde zender te zien tussen 18:25 uur en 19:20 uur.
__________
Afbeelding: professor Iain Stewart.

De complexe redding in 2009 van de Hubble-telescoop

Repareren of afschrijven
Reeds geruime tijd — twee decennia, om precies te zijn — kunnen wij op dit ondermaanse de meest spectaculaire beelden ontvangen en bekijken die door toedoen van de Hubble-telescoop in de ruimte naar de aarde zijn verzonden. Anderhalf jaar geleden is men er van uitgegaan dat het omvangrijke instrument zijn hoogtepunt voorbij was. Daarom heeft de bekende Amerikaanse luchtvaartorganisatie Nasa in mei 2009 een bemande ruimtevlucht met een Shuttle gerealiseerd met als doel het kwakkelende instrument zodanig bij te werken dat het opnieuw voor hoogwaardige beelden kon zorgen.

Drieëntwintig etappes
De astronauten in kwestie hebben zelfs drieëntwintig maal hu capsule moeten verlaten om de vereiste reparaties te kunnen uitvoeren. Daarmee kon het doel worden bereikt, en als gevolg daarvan functioneert de telescoop nu weer als in zijn beste tijd. "Als een zonnetje", heet zoiets in de ruimte. 
Dat alles komt aan de orde in de documentaire Hubble's amazing rescue van Rushmore DeNooyer uit 2009, een bijdrage van Arte France. De film wordt op vrijdag 10 september uitgezonden in HD-kwaliteit op het beeldformaat 16:9, door Arte-televisie, tussen 22:00 uur en 22:55 uur.
Op zaterdag 18 september, vanaf 10:00 uur in de ochtend, wordt de documentaire op dezelfde zender herhaald.
____________
Afbeeldingen
1. De Hubble-telescoop in de ruimte.
2. Foto gemaakt door de Hubble-telescoop. Foto Arte F, ©  Nasa/STScl.