woensdag 24 september 2008

Afscheidsrede van Patrick Vandermeersch van de RUG: Onder godsdienstpsychologen, lacanianen en hermeneuten

De toekomst der religie
Nee, een verlate recensie op het boek met die titel van Simon Vestdijk uit 1947 wordt dit betoog niet. Wel wil het u wijzen op een Internationaal Symposium over aspecten van de toekomst van de religie. Het symposium zal worden gehouden op vrijdag 26 september, tussen 13:00 uur en 15:30 uur in de zittingzaal van de Faculteit, in het voormalige Paleis van Justitie, Oude Boteringestraat te Groningen. Het symposium draagt als titel Onder godsdienstpsychologen, lacanianen en hermeneuten. Drie hoogwaardige, internationaal gewaardeerde sprekers — van wie ieder een geheel andere theoretische achtergrond heeft — zullen tijdens dat symposium een lezing geven. De sprekers zijn Andreas Mauz, van de Universiteit Zürich; Paul Moyaert, van de Katholieke Universiteit Leuven; en Vassilis Saroglou, van de Université Catholique de Louvain.
Die verschillende achtergronden weerspiegelen de diverse interesses van Patrick Vandermeersch, hoogleraar Godsdienstpsychologie aan de Rijksuniversiteit van Groningen, die in aansluiting op het symposium zijn afscheidsrede zal houden: Onder theologen. Godsdienstwetenschappers, fundamentele atheïsten en de toekomst van de religie.
Deze afscheidsrede wordt gehoudeno om 16:00 uur in
de Doopsgezinde Kerk, Oude Boteringestraat 33, tegenover de Faculteit.


Aankondiging
Het persbericht dat deze afscheidsrede — en ter gelegenheid daarvan het symposium — aankondigde, opende met hetzelfde weidse uitzicht als deze informatie. En dat bericht opende met de vraag: "Wat heeft een godsdienstpsycholoog te vertellen over de toekomst van religie?"
Het perspectief zal ongetwijfeld afhangen van de invalshoek die de verschillende wetenschappers zichzelf eventueel gunnen — en laten we daarbij toch vooral niet de particuliere gelovige en diens volstrekte tegenpool, alsmede de talrijke twijfelaars uit het oog verliezen — maar de hierboven afgebeelde foto wekt, in elk geval subliminaal, de indruk dat de wereld voor Patrick Vandermeersch en diens lotgenoten, collega's, vrienden en bekenden, en tevens voor zijn eventuele opvolger geheel openligt. Zulk een perspectief zou een ieder zich wensen, niet alleen binnen de talrijke takken van wetenschap, maar ook de eenvoudige gevoelsmens, die wordt heen en weer gesleurd tussen hoop en vrees; tussen geloven, twijfelen en totale afwijzing; tussen weten, willen en wensen.

Patrick Vandermeersch
Voordat Patrick Vandermeersch zich kon inschrijven als student filosofie en theologie aan de Universiteit van Leuven, heeft hij eerst ander onderwijs gevolgd, en daaraan voorafgaand moest hij gewoon worden geboren. Dat laatste gebeurde in de stad van het groot belfort: Brugge. Hij is gepromoveerd als filosoof en verder heeft hij een psychoanalytische opleiding gevolgd — iets dat elke theoloog, en zeker elke zielzorger aan de basis: priester en pastoor, een sterke steun zou kunnen geven in het moeilijke dagelijkse parochiale werk. Want precies die toegevoegde, extra-theologische kennis kan meer inzicht verschaffen in de niet door geloof, maar door onderbewuste drijfveren, handelende mens.
Immers, ook het simpele, maar ijzersterke, verlangen tot geloven kan dit omzetten in een onmiskenbare, en niet zelden eveneens onwrikbare, feitelijkheid. En dat geldt immers evenzeer voor de ijzeren wil tot geloven, ook al staat die eventueel haaks op een congolmeraat aan gistende, eventueel tegenstrijdige, gevoelens diep binnenin. Want als dat geloof eenmaal is gevestigd, dan kan het bergen verzetten.
Daarmee zijn we niet alleen terug bij het weidse perspectief van onder meer bergen in het kleurige panorama bovenaan dit betoog, maar kijken we meteen even vooruit naar een volgende week te verschijnen boek van Ulrich Schnabel [1] waarin verslag wordt gedaan van het werk van onderzoekers in tal van discplines, die er samen voor hebben gezorgd dat men inmiddels kan doorgronden hoe geloof ontstaat en waarom dit bergen kan verzetten.
__________

[1] Ulrich Schnabel — Die Vermessung des Glaubens. Karl Blessing Verlag, München. ISBN 978-3-89667-364-0. Vanaf 30 maart in de boekhandel. Na die datum zullen we op deze site ongetwijfeld meer over dit boek noteren.
____________
Afbeeldingen
1. Panoramische blik op bergen en dalen: een wenselijk perspectief voor elke wetenschap.
2. Patrick Vandermeersch.

Geen opmerkingen: