De strijd tegen bactereën tijdens de antibioticacrisis

Chemische structuur van penicilline.

Arte-tv presenteert op donderdag 26 januari, tussen 22:00 uur en 22:50 uur, een documentaire over de strijd tegen bacterieën, die weer actueel is geworden als gevolg van de crisis die we beleven rondom de bestaande antibiotica. In 1928, met de ontdekking van penicilline, scheen de oplossing te zijn gevonden voor de toen heersende problemen, en juist die stof heeft heel lang gediend als een bijna panacee. In de loop der tijden zijn echter meer en meer bacteriestammen resistent gebleken, waardoor er nu koortachtig verder moet worden gezocht naar alternatieven. Eén daarvan is de zogenoemde fagentherapie.De documentaire is getiteld Lebensretter Ostblockviren ─ Ein Weg aus der Antibiotikakrise?
Die titel verraadt reeds dat men deze keer het heil verwacht op basis van virussen die in (een er) oostbloklanden zijn vastgesteld.

Schepper spelen met behulp van de nieuwste ontwikkelingen in de biotechnologie

'Horizon' is een wetenschappelijke documentaireserie van de Britse televisiezender BBC Two, die de nieuwere ontwikkelingen binnen de biotechnologie als thema heeft.
In de aflevering die op dinsdag 17 januari van dat programma wordt gepresenteerd tussen 22:30 uur en 23:30 uur onze tijd, krijgen we uitgelegd dat de biotechnologie inmiddels zover is voortgeschreden dat er uit twee verschillende dieren één nieuwe diersoort kan worden gecreëerd. Tevens is het heden ten dage mogelijk om, met behulp van machines, emoties in het menselijk brein te sturen.
Playing God luidt de titel van de aflevering in kwestie.

Vandaag herdenking van de geboortedag van de befaamde bacterioloog Louis Pasteur

Terugblik naar 1822
Op 27 december, maar dan honderd negenentachtig jaar geleden werd in de Franse plaats Dole de later internationaal zo beroemde chemicus en bacterioloog Louis Pasteur geboren. Hij heeft spectaculaire ontdekkingen gedaan in zijn strijd tegen besmettingen en infecties. Zo ontwikkelde hij het proces der pasteurisatie. Tevens staat hij ervoor bekend dat hij een vaccin tegen hondsdolheid (rabies) heeft ontwikkeld.
Louis Pasteur overleed op 28 september 1895 te Saint-Cloud.
__________
Afbeelding: Louis Pasteur; detail van een foto uit 1878, genomen door de fameuze Gaspard-Félix de Tournachon (1820-1910).

Anders Celsius stelde op deze dag in 1741 zijn thermometer van 0 tot 100 graden voor

Op deze dag in het jaar 1741 heeft de Zweedse astronoom en natuurkundige Anders Celsius (1701-1744) zijn thermometerschaal voorgesteld, die wij in onze dagen nog als meest voorkomende standaard gebruiken, zowel in de huishouding als voor de temperatuur in verband met de weersomstandigheden en het meten ─ al dan niet binnen een medisch kader ─ van de lichaamstemperatuur.
De schaal liep van 0 (vriespunt) tot 100 (kookpunt).
Hoewel er wordt beweerd dat dit aanvankelijk andersom zou zijn geweest, hebben diverse kenners mij in het verleden verklaard dat dit een fabeltje zou zijn.
Tegenwoordig wordt echter meer dan eens gezegd dat zijn opvolger de zaak heeft omgedraaid. Die opvolger was Martin Stromer (1707-1770). Dit wordt wel op diverse informatiesites ondersteund, maar er blijven veel twijfels. Ook Linnaeus en nog anderen worden genoemd als degenen die de schaal zouden hebben omgedraaid.
__________
Afbeelding: Anders Celsius, geschilderd door Olof Arenius (1701-1766). De preciese datum van het tot stand komen is niet bekend, ook niet of het doek is vervaardigd tijdens Celsius' leven of zelf pas daarna. Het portret is te vinden in het astronomisch observatorium van de Universiteit van Uppsala.

Op deze dag in 1900 experimenteerde Reginald Fessenden op Cobb Island met radiosignalen

Eén der vaders van 'de radio'
Degenen, die er op de één of andere manier over werden geïnformeerd hebben het wellicht als een bijzondere kerstboodschap ondergaan: het geslaagde experiment met radiosignalen dat op 23 december 1900 door de Canadese natuurkundige en uitvinden Reginald Aubrey Fessenden (1866-1932) op Cobb Island, in de buurt van Washington DC heeft uitgevoerd. Daarmee heeft hij zich in de rij der radio-pioniers geschaard.
Schijnbare, of eventueel blijkbare, belanghebbenden kwalificeren hem als The Father of Radio Broadcasting.
Zes jaar en één dag later heeft deze zelfde Reginald, samen met zijn vrouw Helen, in Boston het eerste werkelijke radioprogramma uitzenden.

ZDF-reportage over de gevaren van de nanotechnologie ─ woensdagavond op die zender

In de reportageserie Zoom van het tweede Duitse publieke televisienet ZDF, wordt op woensdag 7 december, 's avonds tussen 22:45 uur en 23:30 uur, de aflevering Unsichtbare Gefahr? uitgezonden over het hand over hand toenemende gebruik van de zogeheten nanotechnolgie. 

Van deze lepel druipt de honing
tot de laatste druppel af; dat is 
het lotus-effect, bereikt door het
gebruik van nanodeeltjes.
Foto: ZDF.

Voor- en tegenstanders ─ al zijn er nauwelijks mensen die enig inzicht hebben in deze technologie ─ hebben zonder enige twijfel voorwerpen in huis die met deze vorm van wetenschap in aanraking zijn gekomen, doordat de producenten de technologie in kwestie bewust hebben ingezet. Niet alleen apparaten, zoals mobiele telefoons en toetsenborden, hebben een zogenoemde coating, bestaande uit nanodeeltjes, maar dat geldt eveneens voor babyflesjes en kledingstukken. Die nanodeeltjes zijn zo miniem dat we ze niet zien, maar ze wel kunnen inademen, waardoor ze in onze bloedsomloop binnendringen. Inmiddels is door onderzoek komen vast te staan dat er nanomaterialen bestaan die kankerverwekkend zijn. In deze reportage van het ZDF wordt nagegaan welke risico's er precies aan het gebruik van deze technologie kleven en hoe groot die risico's exact zijn. Voor al degenen die de gegevens, welke in zo'n film aan de orde komen, 'te snel gaan', zij hier verwezen naar meer informatie. 

Documentaire over de schoonheid van onze zeeën en de gevaren waaraan zij blootstaan

Arte-televisie laat op vrijdag 2 december ─ tussen 21:40 uur en 22:20 uur ─ de documentaire Unsere Meere ─ schön und gefährdet ─ zien over wetenschappelijk onderzoek dat wereldwijd wordt verricht op zee. daarbij wordt niet nog eens duidelijk hoe enorm de talrijke aspecten van schoonheid van onze wereldzeeën zijn, maar eveneens aan welke dreigingen deze watermassa's blootstaan.

Foto: BBC/Piers Leigh. (Arte France).

Op basis van resultaten van het internationale programma Census of Marine Life ─ waaraan meer dan tweeduizend wetenschappers uit negentig landen deelnemen en de veelzijdigheid van soorten dieren op de zeebodem onderzoeken ─ roept deze documentaire op tot meer verantwoordelijkheidsbesef in de omgang met onze wereldzeeën. De wereldwijd bekende Brit David Attenborough laat zijn stem in die context ook horen.
Er worden verbijsterende cijfers en bijbehorende gegevens genoemd in de film.
Deze Britse documentaire uit 2010 van Peter Oxley is een bijdrage van Arte France. De film wordt uitgezonden in HD-kwaliteit op het beeldformaat 16:9. 
Herhalingen op zaterdag 3 december om 10:00 uur, en dan nog eens op zaterdag 17 december, om 05:00 uur in de ochtend.