Als u dezelfde associatieve fout maakt, die mij overkwam toen ik de titel zag van het boek dat ik u hier aanbeveel, dan meent u dat Der kleine Darwin een biografisch portret is van de jonge jaren van deze globetrotter, geleerde en schrijver. Doch dan zit ook u er even ver naast. Het voortreffelijk geschreven werk van Ernst Peter Fischer (*1947) probeert de lezer op een onderhoudende,
manier bij te brengen wat alles van belang is in het kader van Darwins evolutietheorie en vooral de ontwikkeling daarvan tot op de huidige dag. Nergens weidt de hoogleraar uit en aanschouwelijk biedt zijn tekst een samenvatting van de ideeën van Darwin met betrekking tot het thema, zoals die ook nu nog opgeld doen. Daarnaast wordt de lezer geconfronteerd met de vragen die nog altijd open zijn ondanks het voortschrijdende onderzoek in het kader van onder meer de moderne genetica.Compendium
Ook voor degenen die de Darwin-biografieën hebben gelezen welke dit jaar nadrukkelijk in het centrum van de belangstelling hebben gestaan in verband met de herdenking, die op de één of andere manier het gehele Darwin-jaar 2009 nog wel zal doorgaan — en of dat om een langer bestaande, zeer omvangrijke biografie van Desmond en Moore gaat, dan wel om het recente ruimer opgezette werk van Jürgen Neffe die Darwins reis met de Beagle in het eerste decennium van onze één en twintigste eeuw zo getrouw mogelijk heeft overgedaan — het compendium van deze wetenschapsgeleerde maakt op zijn eigen, compactere wijze een reis door het leven van de grote man van toen.
Zo komen we in kort bestek aan de weet hoe Darwins Grote Gedachte is ontstaan, en waarom hij de Galapagos-eilanden heeft bezocht. Tevens komt er een adequaat antwoord op de vraag waarom Darwin eerst heeft geaarzeld zijn Origin of Species te publiceren. En over Alfred Russell Wallace (1823-1913), die door niet weinigen werd, en ook thans nog wordt, beschouwd als een concurrent van Darwin,
komen we aan de weet welke positie hij nu precies binnen het gestelde kader — leven en werk(en) van Charles Darwin — heeft ingenomen. En hoe vaak wordt de naam Darwin niet in verband gebracht met de gedachte omtrent "het recht van de sterkste"? Ook daaromtrent legt professor Fischer uit wat er precies speelt. De meest markante vraag die altijd weer naar boven komt, is waarom provoceren Darwins ideeën tot op de huidige dag?Kort en bondig
Ernst Peter Fischer doceert wetenschapsgeschiedenis aan de universiteit van Konstanz; daarnaast publiceert hij boeken en schrijft hij artikelen voor het tijdschrift Geo en voor de Frankfurter Allgemeine Zeitung.
Niet alleen al het bovengenoemde op het gebied van deze tak van wetenschap komt in het boek aan de orde in de vorm van sleutelbegrippen, maar ook de levensloop van één der meest vooraanstaande natuuronderzoekers van de Nieuwe Tijd, die ervoor heeft gezorgd dat het mensbeeld dat dit wezen van zichzelf als fenomeen had, op een diep ingrijpende manier is veranderd.
In vier hoofdstukken wordt uiteengezet waar de belangrijkste elementen in wezen en werk van Darwin lagen: allereerst die binnen de persoonlijke wereld van Darwin, vervolgens in de soort en het ontstaan van de verschillende soorten, over fossielen, massaal sterven, de genen en hun dynamiek. In het derde hoofdstuk wordt de nadruk gelegd op bestaande verschillen, niet alleen tussen verschillende stromingen, maar op allerlei verschijnselen in de natuur, op homologie en analogie, op divergentie en convergentie, op de hoofd- en de nevenfuncties, over actuele elementen die binnen het kader van Darwins ideeën van belang kunnen zijn.
Ter afsluiting
In het laatste hoofdstuk, dat de prachtige titel Conditio humana draagt, komen we begrippen tegen als bipolariteit, een hoofdstuk over gezinsleven, over mannen en vrouwen en — opgelet: over het poëtische dier. Die Evolution im Kopf sluit het gehele betoog af.
De zeventien pagina's die de publicatie afsluiten, behelzen een Nawoord, een lijst met citaten en hun herkomst, een literatuurlijst, personenregister en de herkomst van het beeldmateriaal. Mensen zijn nu eenmaal van nature nieuwsgierig en dat besefte niet alleen Charles Darwin doordat hij dit kenmerk aan den lijve ondervond, maar ook Ernst Peter Fischer, die — omdat hij
beseft dat niet iedereen alles wat hem omgeeft als gegeve aanneemt dan wel tot zich laat komen, maar dat er nog steeds mensen zijn die, al is het ook 'slechts' passief dingen willen uitpluizen — met zijn compendium nader ingaat op tal van vragen die mensen omtrent de evolutie en de daaraan verbonden leer, zonder dat hij daarbij zich richt tot de kongsi van geleerden.__________
Ernst Peter Fischer: Der kleine Darwin — Alles, was man über Evolution wissen sollte. 208 pagina's, geïllustreerd, paperback. Pantheon Verlag, München, 2009. ISBN 978-3-570-55087-8. Prijs € 9,95 (in de BRD en bij o.m. Boekhandel Die Weisse Rose, Amsterdam).
____________
Afbeeldingen
1. Auteur Ernst Peter Fischer. (Foto overgenomen van de achterflap van het boek. © Privat.)
2. Charles Darwin als jongeman.
3. Voorzijde van het boek Der kleine Darwin.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten